W tym momencie nie wiemy, jak czynniki ekonomiczne i geopolityczne się rozwiną i kiedy osiągniemy punkt zwrotny, który pozwoli na powrót większego optymizmu na rynki inwestycyjne. Trudno więc wskazać najważniejsze trendy, ale według mnie będziemy obserwować dalsze spowolnienie aktywności deweloperskiej i spadek wolumenu transakcji inwestycyjnych.
Z drugiej strony będzie bardzo dużo rozmów między kupującymi, sprzedającymi i podmiotami finansującymi, ponieważ kryzys to również okazja do najlepszych transakcji. Przykłady takich porozumień widać już na rynku mieszkaniowym pomiędzy inwestorami w sektorze mieszkań na wynajem (PRS) a deweloperami nastawionymi na budowanie w celu sprzedaży na rynku pierwotnym.
Po drugie, pierwszy kwartał 2023 r. będzie ważny w kontekście rynku najmu i wzrostu czynszów. W 2022 r. mimo niepewności wciąż odnotowywano relatywnie dużą aktywność na rynku najmu. Rynek nieruchomości charakteryzuje się dużą odpornością na inflację ze względu na indeksacje czynszów, jednakże przy inflacji dwucyfrowej 100 proc. te indeksacje stoją pod znakiem zapytania, szczególnie w niektórych sektorach. Ponadto rosnące ceny energii również będą miały wpływ na możliwości płatnicze najemców.
Po trzecie, kontynuacja polityki wspierania zielonej energii, jak również skutki kryzysu energetycznego wpływać będą na trend inwestycyjny ku nowej klasie aktywów alternatywnych w infrastrukturę energetyczną, czyli w takie aktywa jak: farmy solarne, wiatrowe czy przechowywanie energii.
Plany naszej praktyki nieruchomości i budownictwa oparte są na długofalowej perspektywie. Liderami zespołu są osoby z wieloletnim doświadczeniem, które przeszły co najmniej przez kryzys finansowy w 2008 r., więc są w stanie nie tylko wesprzeć młodsze pokolenie, ale i dostrzec w kryzysie szanse rozwoju. Chcemy także rozwijać zespół w oparciu o młodych, ambitnych ludzi. Podsumowując, nasz plan na kolejny rok i dalszą przyszłość to inwestycja w zespół oraz poszerzanie zakresu usług na podstawie obserwacji trendów.
Agata Jurek-Zbrojska, partner, head of real estate and construction, CMS
