Rok 2023 jest rokiem wyborczym, a prawo nieruchomości (poza budownictwem mieszkaniowym) nie jest sexy dla wyborców. Nie spodziewajmy się więc wielu zmian, z większych ewentualnie nowelizacji – lex deweloper oraz prac nad opodatkowaniem funduszy PRS.
W tym ostatnim przypadku uzasadnieniem jest sytuacja budżetowa, a jednocześnie możliwość sprzedaży tego projektu politycznie (walczymy ze złymi funduszami podbijającymi ceny nieruchomości). Pomimo to nie sądzę jednak, żeby prace te przyniosły legislacyjny efekt przed końcem 2023 r., zwłaszcza że ta ustawa będzie trudna technicznie do sformułowania, a pamiętamy, jak skończyła się szybka ścieżka legislacyjna w przypadku Polskiego Ładu.
Wielkimi krokami nadchodzi kryzys, a w zasadzie już jest. Wywołany dodatkowo szczególnymi zdarzeniami – pandemią, a potem wojną na Ukrainie. Jego elementem jest dodatkowo inflacja. To spowoduje, a po części już spowodowało, że będzie mniej transakcji na rynku nieruchomościowym, a więcej procesów na różnych szczeblach: pomiędzy generalnymi wykonawcami a inwestorami, wynajmującymi i najemcami, podwykonawcami i generalnymi wykonawcami, sporów pracowniczych. Procesy będą tradycyjnie koncentrowały się na windykacji, ale również wszelkich mechanizmach prawnych związanych ze zmianą, czyli na tzw. klauzuli rebus sic stantibus oraz klauzulach waloryzacyjnych. Ten ruch narasta w zasadzie już od pandemii i będzie tylko się zwiększał.
Oprócz tego należy się spodziewać upadłości (zwłaszcza wśród mniejszych wykonawców i podwykonawców) oraz procesów restrukturyzacyjnych, nie zawsze w rozumieniu sformalizowanego postępowania restrukturyzacyjnego. Te ostatnie, tj. postępowania restrukturyzacyjne w ścisłym tego słowa znaczeniu, będą dotyczyły głównie deweloperów i dużych wykonawców.
W modelu obsługi prawnej podmiotów z sektora nieruchomości będzie widoczne cięcie kosztów. Będzie temu służyło odejście od obsługi przez większe kancelarie w kierunku obsługi przez prawników wewnętrznych lub poszukiwanie obsługi u mniejszych, bardziej efektywnych kosztowo i elastyczniejszych kancelarii.
Michał Bieniak, adwokat, doktor prawa, Kancelaria Adwokacka Michał Bieniak
